Mười tám tuổi và định hướng làm giàu

Do học khối A nên khi chuẩn bị nộp đơn vào đại học, tôi nộp đơn vào ba trường khối A là Bách Khoa, Kinh Tế và Luật (A) cho dù tôi chẳng biết học kinh tế hay luật để làm cái gì. Trong đầu tôi chỉ nghĩ làm sao đậu cho được Bách Khoa, đơn giản vì trường đó nghe có vẻ có giá hơn hai trường kia, thế thôi.

Nhưng khi tôi được cái giải bét quốc gia kia thì tôi rộng đường hơn. Do là môn Hoá nên tôi có thể tuyển thẳng vào khối A hoặc khối B gì cũng được. Ngày điền đơn xin tuyển thẳng, tôi hỏi mẹ tôi nên học trường nào, Bách Khoa hay là Y (vì hai trường đó chảnh nhất, chứ lúc đó tôi không hề có một ý niệm nào về nghề nghiệp tương lai, hay biết là mình thích gì, muốn làm gì sau này cả). Cả nhà tôi bàn tán, rồi cuối cùng quyết định không chọn Y, bởi vì nhà tôi lúc đó phải nói là nghèo, sợ không đủ tiền nuôi tôi học Y. Còn tôi thì có một lý do khác, đó là tôi sợ máu. Mỗi lần đi ngang đám đâm xe có đổ máu là tôi cứ thấy chờn chợn, mà như thế thì làm sao mà học Y được. Sau này nghe bạn bè học trường đó kể, thấy mình may mà không vào trường đó, nếu không thì chắc chết chìm từ lâu rồi. Bọn học trường đó đứa nào cũng sừng sỏ hết, mà chăm học khủng khiếp. Sách dầy cả ngàn trang mà học thuộc lòng mới kinh dị chứ. Tôi mà học ở đó chắc là không ra trường nổi. Mà nếu có lết ra cũng chưa chắc có việc là đàng hoàng, vì lúc nào cũng thấy mấy bệnh viện lớn hết chỗ làm. Bạn bè tôi học ở đó đa số là có cha mẹ, người thân đã làm trong ngnàh thì còn đỡ, chứ nhà quê lội sình như tôi thì …

Nhưng học Bách Khoa thì học gì? Lúc điền đơn, tôi tự dưng cảm thấy mình chẳng còn muốn học Hoá một tí nào nữa. Tôi nghĩ ba năm thế là quá đủ rồi, mình chẳng còn thích thú đam mê gì với nó nữa cả. Vả lại lúc đó trong đầu tôi có một ý nghĩ là làm sao để sau này có nhiều tiền kia. Mà học Hoá thì sau này vô nhà máy làm cho người ta lãnh lương tháng là hết, làm sao mà giàu. Thế là tôi đăng ký học Xây dựng, ngành cầu đừờng, đơn giản là vì nghe mẹ tôi đi chợ nghe người ta đồn là ông X con bà Y ở gần nhà tôi là thầu làm đường, giàu lắm. Lúc đó tôi cũng thừa biết là phải có mánh mung bớt xén gì đó mới kiếm được tiền như thế. Nhưng kệ, miễn có tiền là được. Tôi hăm hở đăng ký học xây dựng cầu đường với ý nghĩ sau này sẽ làm giàu nhờ vào bớt xén của công.

Vào đại học, tôi đăng ký học chương trình song ngữ Pháp Việt do Pháp tài trợ cho khoa Xây dựng và khoa Điện- Điện tử. Sở dĩ tôi chọn học lớp đó đơn giản là vì nó có trợ cấp hàng tháng khoảng mấy chục ngàn (chính xác bao nhiêu thì quên rồi, nói chung là chưa đủ đóng học phí cho trường nhưng mà cũng có tiền xài tào lao) mà sách vở thì lại miễn phí. Nói chung là người Pháp lúc đó muốn truyền bá tiếng Pháp trở lại Việt Nam nên hết sức tạo điều kiện cho các chương trình song ngữ. Đầu vào cũng không cần biết một chữ tiếng Pháp bẻ đôi nào cũng được, miễn là muốn học thì họ sẽ dạy từ ABC. Thế thì tội gì mà không học, nếu học tiếng Anh thì tôi cũng phải bắt đầu lại từ đầu thôi (sau ba năm ở Lê Hồng Phong thì cái vốn tiếng Anh của tôi bị què cụt một cách thảm hại, nên cũng chả tiếc gì. Vả lại học tiếng Anh thì ra ngoài trung tâm hay ở nhà tự học cũng được chứ có sao).

Do học tiếng Pháp khá nhiều ( 1 tuần 12 tiết = 2 buổi sáng ) nên thời khoá biểu của tôi bị lệch so với lớp chính của tôi (trong giai đoạn đại cương thì đa số vẫn học theo lớp như phổ thông ấy, chả khác gì cấp 4). Mà lớp chính thì mới vui, toàn là dân tuyển thẳng dồn vào. Bốn mươi mấy đứa, toàn là sao xịn, chắc chỉ có mỗi mình tôi là sao xẹt thôi. Tụi nó học hành kinh lắm, còn tôi thì lẹt đẹt lắm mới qua được hết các môn đại cương. Cũng may là trong lớp tiếng Pháp, đa phần tụi nó cũng mới bắt đầu học cho nên tôi còn le lói một tí, do trí nhớ của tôi khá là tốt và tôi khá nhạy trong việc đoán mò. Kết thúc một năm rưỡi đại cương (giông giống community college bên Mỹ, có khi là cố tình bắt chước mà không đạt cũng nên) thì phải thi một kỳ thi khá lớn, có cả giám khảo người Pháp nữa, để đánh giá khả năng tiếng Pháp của sinh viên lớp song ngữ để vào học tiếng Pháp chuyên ngành. Lúc trước khi thi thì đứa nào cũng biết là ba đứa đứng đầu của mỗi khoa sẽ được đi Pháp thực tập hè (thực chất là đi chơi) một tháng. Lớp tôi thì toàn dân lơ mơ, bị cô mắng suốt, so với cái lớp còn lại của khoa Xây dựng thì chỉ là dạng tép riu. Trong lớp đó có mấy đứa học song ngữ Pháp từ hồi cấp hai, có đứa thậm chí còn học chuyên Pháp Lê Hồng Phong. Vì thế cả lớp tôi chả đứa nào mơ mộng gì cả. Thi thì phải thi thôi. Tôi làm hết sức mình, nhưng phần vần đáp với cái bà người Pháp thì tôi run quá, có mỗi cái câu đơn giản quá chừng mà nói cũng sai bét, bị bả sửa lại, quê muốn chết. Thế thì cũng đâu có mong chờ gì, vả lại thật ra lúc đó tôi cũng đã chuẩn bị chuyển sang ngành học khác rồi, kết quả thi đó không còn quan trọng nữa.

Cuối năm đầu đại cương, tôi thấy trong trường có dán cái thông báo tuyển sinh viên của Viện Môi trường và Tài nguyên. Vốn tính thích rừng rú, và thấy đó là một ngành mới tuyển lần đầu, tôi nghĩ thế nào mình cũng có cơ hội làm lớn vì chưa có ai học ngành đó hết. Vả lại làm Môi trường thì còn có cơ hội ăn của đút lót.So với làm xây dựng phải mánh mung bớt xén thì làm môi trường có người đem tiền đến xin mình nhận thì cái nào thích hơn?! Thế là tôi nộp đơn vào Viện Môi trường, lần này với giấc mộng làm giàu nhờ ăn hối lộ. Nhà tôi không ai có ý kiến gì, vì thật ra cũng chẳng ai có kinh nghiệm gì để cố vấn cho tôi. Còn tôi thì trấn an cả nhà là ngành này mới, chưa có ai làm, mình mà ra trường thì tha hồ mà làm lớn, và kèm theo là tha hồ ăn của đút.

Với số điểm đại cương cũng kha khá, tôi dễ dàng vào được ngành Môi trường mà không phải thi tuyển. Lúc đăng lý chọn ngành Quản lý hay Kỹ thuật Môi trường, tụi tôi có hỏi một ông thầy, ổng là dân dạy m
ấy môn quản lý, nên lăng xê quản lý hết lời. Tôi thì thấy làm quản lý thì mới có khả năng được nhận hối lộ nên cứ thế lao vào. Không biết mấy bạn khác trong lớp lúc đó chọn ngành có ai nghĩ xa cho tương lai như tôi không nữa.

Lớp tôi khá là lộn xộn, do có một số đứa học cả hai bên Bách khoa và Viện, (do Viện nằm lọt trong trường Bách Khoa nên cũng tiện), một số thì do không vào được chuyên ngành Bách Khoa năm đó nên học ở Viện đỡ để chờ thời, học kỳ sau lại thi về Bách Khoa. Vì thế, cả lớp cũng lung tung, xáo trộn trong học kỳ đầu. Thời gian đó tôi vẫn thu xếp đi học tiếp tiếng Pháp với lớp cũ, vì thấy bỏ cũng uổng. Một hôm cả lớp tiếng Pháp đang làm bài tập thì cái bà thư ký chương trình tiếng Pháp chạy tới kêu cô giáo ra hỏi nhỏ nhỏ gì đó, mà nghe loáng thoáng có tên tui. Hoá ra là do tui không còn danh sách trong khoa xây dựng, mà trong danh sách thi tiếng Pháp thì có nên bà thư ký đó mới đi hỏi. Sau đó tụi trong lớp mới nói cho tôi biết là điểm của tôi đứng thứ ba trong lần thi tiếng Pháp. Trời, nếu tôi mà đừng chuyển ngành thì đã được đi Pháp 1 tháng rồi. Tôi tiếc ngẩn ngơ hết cả tuần, sau đó mới tự an ủi là cũng chả béo bở gì. Sở dĩ tôi được (bị) hạng ba là do mấy đứa ở lớp kia chúng nó cố tình giả ngu không chịu làm bài, để khỏi phải đi Pháp 1 tháng, vì nếu đi thì chúng nó bị lỡ một học kỳ ở Việt Nam.